Computer trivia: What Amazon founder was the first-dot-com exec to be named Time’s Person of the Year?
A: Jeff Bezos.
Điều khoản XII của hiệp định Marrakech về WTO có quy định “việc gia nhập phụ thuộc vào thỏa thuận đồng ý giữa nước xin gia nhập và WTO”. Việc gia nhập WTO thường là một quá trình đàm phán, tương đối khác so với các tổ chức quốc tế khác.
Vì quyết định của ban công tác xét duyệt (Working Party) được tiến hành trên cơ sở đồng thuận nên tất cả các nước gia nhập phải đáp ứng tất cả các yêu cầu song phương và đa phương của các thành viên trong ban công tác xét duyệt.
Ai có thể xin gia nhập? Tất cả các quốc gia hoặc vùng lãnh thổ có quyền tự trị về chính sách ngoại thương đều có thể tham gia WTO trên cơ sở thỏa thuận với các thành viên WTO (theo Điều khoản XII)
Đơn xin gia nhập? Quá trình gia nhập bắt đầu bằng việc gửi một lá thư xin gia nhập chính thức. Thư xin gia nhập này sẽ được Đại hội đồng WTO xem xét và sau đó sẽ thành lập Ban công tác xét duyệt (Working Party) việc gia nhập của nước xin gia nhập. Ban công tác xét duyệt sẽ xem xét đơn xin gia nhập của nước này và sau đó sẽ đệ trình những nhận xét của mình lên đại hội đồng phê duyệt. Tất cả các thành viên WTO đều có thể tham gia ban công tác xét duyệt.
Nộp bị vong lục về chính sách ngoại thương. Chính phủ xin gia nhập sẽ đệ trình bị vong lục về chính sách ngoại thương của mình cho Ban công tác xét duyệt. Bị vong lục này sẽ là nền tảng cho việc xem xét của Ban công tác xét duyệt. Các cuộc họp tiếp theo của Ban công tác xét duyệt sẽ xem xét các câu hỏi đặt ra bởi các thành viên WTO đối với thông tin của bị vong lục và các trả lời của chính phủ xin gia nhập.
Điều kiện gia nhập: sau khi xem xét tổng thế chính sách ngoại thương nước xin gia nhập, ban công tác xét duyệt sẽ tham gia vào các phiên đàm phán đa phương liên quan đến việc gia nhập. Quá trình này sẽ đưa ra các điều khoản và điều kiện gia nhập. Các điều kiện này có thể buộc nước xin gia nhập phải có các thay đổi đối với hệt thống pháp luật và các thay đổi hệ thống khác để thực hiện các cam kết.
Đàm phán song phương: cùng trong quá trình xin gia nhập, các nước sẽ phải tiến hành đàm phán với các nước có yêu cầu đàm phán. Kết quả của quá trình đàm phán song phương này sẽ được tổng hợp trong một tài liệu cho “gói hồ sơ xin gia nhập” cuối cùng.
“Gói hồ sơ xin gia nhập” cuối cùng sẽ gồm 3 bộ tài liệu thông báo kết quả của các cuộc đàm phán song phương và đa phương:
– Một báo cáo của ban công tác xét duyệt việc gia nhập trong đó tóm tắt quá trình tiến hành các điều kiện của gia nhập và một nghị định thư gia nhập.
– Báo cáo về lộ trình các cam kết về mở cửa hàng hóa và dịch vụ được thỏa thuận giữa quốc gia xin gia nhập và các thành viên WTO.
Thông qua hồ sơ xin gia nhập Sau khi dự thảo báo cáo, nghị định thư gia nhập của ban công tác xét duyệt và báo cáo lộ trình cam kết mở cửa được các nước thành viên trong WP đồng ý, gói hồ sơ gia nhập sẽ được phê duyệt tại phiên họp cuối cùng của ban công tác xét duyệt. Hồ sơ này sau đó sẽ được đệ trình lên Đại Hội đồng hoặc hội nghị Bộ trưởng của WTO thông qua.
Trở thành thành viên chính thức Sau khi được Đại hội đồng thông qua, nước xin gia nhập có thể tùy ý ký Nghị định thư gia nhập trong vòng 3 tháng. 30 ngày sau khi thông báo cho ban thư ký WTO về việc phê chuẩn của mình, quốc gia xin gia nhập sẽ trở thành thành viên chính thức.
THANH TUẤN (theo WTO.org)
Các thủ tục trở thành thành viên WTO’]